Integritate-esparrua inplikatutako eragileen (herritarrak, kanpo-kontrola, barne-kontrola, ordenamendu juridikoa...) sistema desberdin eta eragile erabileen arteko bateratzea da, zeinek modu batean edo bestean, erakundearekin kontatuan daudenak. Sistemak integritate objektiboa (prozedura) eta integritate subjektiboa (jokabidea) batzen ditu, ustelkeria- edo iruzur-egoerei aurrea hartzeko, antzemateko eta aurre egiteko ez ezik, erakundearen irregulartasun eta eraginkortasunik ezei aurre egiteko ere, pertsonak erdigunean jarriko dituen zerbitzu publiko garden, iraunkor, ireki eta etiko baten alde eginez.

ELGAk (Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Nazioarteko Erakundea www.oecd.org), Kontseilu Nagusiaren 2017ko Gomendioan, honela definitzen du integritate publikoa: “Lerrokatze sendoa eta balio, printzipio eta arau etiko partekatuak betetzea, interes publikoa sektore publikoko interes pribatuen gainetik mantentzeko eta lehenesteko”.

Hala, Osotasun Publikoari buruzko Eskuliburuan (2020ko uztaila), integritate publikoko estrategia bat formulatzearen alde egiten du, integritate-sistema koherente bat babesteko, zeinak, sistema osoaren ikuspegitik, eta hausnarketa sakon baten ondoriozko informazioetan eta ebidentzietan oinarrituta, integritate publikorako arrisku nagusiak identifikatzeko, prebenitzeko eta zuzentzeko neurriak hartuko baititu.

Ildo beretik, Europako Kontseiluaren barruan, Ustelkeriaren aurkako Estatu Taldeak (GRECO) 2021eko bosgarren errondako txostenean adierazi zuen, eta Europar Batasunaren eremuan agerian jarri zuen Europar Batasunak Zuzenbide Estatuari buruz 2022ko uztailaren 13an egindako urteko hirugarren txostenean.

Leioako Udalak, Tokiko Erakudea den heinean, araubidez ezarritako zenbait printzipio errespetatu behar ditu bere jardunean; besteak beste, gardentasuna, etika publikoaren garapena eta gobernu onaren printzipioetara egokitzea, Herri Administrazioen Araubide Juridikoaren eta Administrazio Prozedura Erkidearen 40/2015 Legean jasota daudenak 2/2016 Legeak,Euskadiko toki-erakundeak.

Erakunde publikoen efikazia eta efizientzia eta erakundea berrizteko hobetzeko etengabeko prozesuan murgilduta, Leioa Hurbil proiektuaren barruko udal-izapideak eta -kudeaketak sinplifikatzeko eta optimizatzeko prozesu bat abiarazi zuen jada 2015 urtean.

Esparru horretan, kudeaketa onaren arloko zenbait ekintza garatu ziren, hala nola Leioako Udalaren Prozeduren Gida onartzea, gaur egun Egoitza Elektronikoan argitaratuta dagoena eta etengabe eguneratzen dena; administrazio elektronikoa eta Herritarrentzako Arreta Integraleko Zerbitzua abian jartzea, gaur egun Gobernu Irekiaren barruan dagoen Gardentasunaren Ataria; herritarrek parte hartzeko eta komunitate-garapenerako estrategiak; erakundearen antolamendua berregituratzea; plangintza eta estrategia kudeaketa-txostenen, egutegi instituzionalaren eta agenda partekatuen bidez; sinplifikazio burokratikoa eta proaktibitatea: elkarreragingarritasuna, erregistroen interkonexioa, prozeduren estandarizazioa, kontuak ematea... (1tik-4ra bitarteko eranskinak- Infografiak)

Bere ibilbidetik ondorioztatzen denez, Leioako Udalak, konpromiso handia du herritarrentzako zerbitzuarekin, zerbitzu publikoen kalitatea, zintzotasun- eta gardentasun-estandar altuak esate baterako, aurrekontu-egonkortasuna eta finantza-iraunkortasuna, XXI. mendeko administrazio bati ekiteko, eta, horretarako, ezinbestekoa da Suspertze eta Erresilientzia Mekanismotik (SEM) eratorritako funtsek eskaintzen dituzten aukerak optimizatzea, eta, horretarako, barneko funtsak bideratu ahal izatea, Suspertze, Transformazio eta Erresilientzia Plana (STEP) gauzatzeak eskaintzen dituen finantzaketa-lerroen bitartez.

Funts horiek kanalizatzeak Leioako Udalak erantzun onena eman nahi die NBEk ezarritako ibilbide-orriak dituen erronkei, 2030 Agendaren eta Garapen Jasangarrirako Helburuen bidez. Erronka horiek lotuta daude STEParekin, klima-trantsizioarekin, mugikortasun jasangarriarekin, eraldaketa digitalarekin, pertsonen zaintzarekin, hazkunde ekonomikoarekin, besteak beste. Estrategia giltzarria da udalaz gaindiko finantzaketa-lerroak bilatzeko eta lortzeko, 2023-2027 agintaldiko planean jasotako proiektuak gauzatzeko: https://leioazabalik.leioa.net/udal-plan estrategikoa. Gobernu Taldearen ibilbide-orria, lau urterako udal-lehentasunen, -helburuen eta -jardueren oinarriak ezartzen dituena, hiru eremu handitan banatuta: Leioa Irekia, Leioan Bizi eta Leioa Zaintzen Zaitu-, 15 Erronka eta 70 Ekintza.

Zehazki, ekintza hau lehen eremuan kokatzen da, Leioa Irekia. Bertan, 2027ra arte garatu beharreko 3 erronka eta 10 proiektu ezartzen dira, herritarren eta Udalaren arteko harremana eta hurbiltasuna hobetzeko eta horretan aurrera egiteko, administrazioaren berrikuntzan eta etengabeko hobekuntzan, bai eta parte-hartze erreal eta eraginkorraren eredu berritzaile eta aitzindariekin jarraitzeko ere.

Gobernantzaren eta integritate publikoaren arloko plangintza honek lotura zuzena du Garapen Jasangarriaren Helburuen kokapenarekin:

• 11.GJH: Hiri eta komunitate jasangarriak.
• 16. GJH: Bakea, Justizia eta Erakunde Sendoak
• 17.GJH: Helburuak lortzeko aliantzak.

Orain arte egindako gogoeta- eta gauzatze-prozesu horren guztiaren ondorioz (Leioa Hurbil), eta inplementatuz joan den plangintza ikusita, batzuetan lege-aginduaz harago (besteak beste, Dirulaguntzen Plan Estrategikoa, Urteko Araugintza Plana, Barne Kontrolerako Urteko Plana, Egutegi Instituzionala, Kudeaketa Txostenak edo erakundearen ekintza estrategikoa bultzatzen eta koordinatzen duen talde eragile tekniko-politikoa), eta adierazitako definizioa erreferentziatzat hartuta, Leioako Udalak urrats bat gehiago egin behar du integritate publikoaren arloan.

Horregatik, 2023ko otsailaren 27an, Alkatetzaren Jarraibidea eman zuen (2023/859 Ebazpena- 1107P/2023 Espedientea), eta formalki aktibatu zuen Plangintza Estrategikoko Sistema oso bat, globla eta 360 graduko ikuspegitik diseinatua eta garatua.

Inportantea da puntu honetan gogoratzea iruzurra, ustelkeria eta interes-gatazka prebenitzeko eta zuzentzeko Europar Batasunak ezarritako eskakizunak betetzeko beharretik eratorritako araudiarekin (Suspertze, Transformazio eta Erresilientzia Plana) bat egiten duela, neurri handi batean, eremu subjektiboan zein objektiboan, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2019ko urriaren 29ko 2019/1937 (EB)-Whistleblowing Zuzentaraua.

Zehazki, otsailaren 20ko 2/2023 Legeaz ari gara, arauhausteei eta ustelkeriaren aurkako borrokari buruzko informazioa ematen duten pertsonen babesa arautzen duenaz. Horren ondorioz, toki-erakundeek, otsailaren 20ko 2/2023 Legearen 13.1.a artikuluan xedatutakoaren arabera behartuta daudenek, besteak beste, Informaziorako Barne Sistema bat abian jartzeko mandatua dute, arduraduna edo informazioa kudeatzeko prozedura identifikatuta, besteak beste, Leioako Udalarentzat (+10.000 biztanle), 2023ko ekainaren 13tik aurrera.

Aurrekoa betetzeko, Leioako Udalak garaiz aktibatu zuen bere salaketa-kanala, herritarren eskura, erakundearen beraren gardentasun-atarian, toki nabarmen batean: https://leioazabalik.leioa.net/.

Aurreko guztia kontuan hartuta, eta iruzurraren aurkako planei lotutako araudiak eta salatzaileen babesari buruzkoak bat egite material handia dutela ikusita, udaleko aldaketaren proiektu eragilearen ab initio ildoari jarraituz (Leioa Hurbil) – baliabide publikoen sinplifikazioa, 360º-ko ikuspegia eta optimizazioa, herritarrengan arreta jarrita –, ikuspegi holistikoa duen Osotasun Publikoko Plan bat diseinatzea proposatzen da, bi araudietako elementu komunak aprobetxatuz (kode etikoak, adierazpen instituzionalak...) eta horietako bakoitzaren berezitasunak identifikatuz (flags sarea – bandera gorriak edo salaketen kanala bera).

Hori guztia haien arteko sinergiak aprobetxatzeko ikuspegiarekin, erakundeari datxezkion eraginkortasun, efizientzia eta proaktibitate publikoaren printzipioekin bat etorriz.

Zeharkako mugarriak

• Adierazpen instituzionala
• Enplegatu publikoentzako etika- eta jokabide-kodeak
• Etika eta jokabide kodeak kargu hautetsientzat
• Iruzurraren aurkako eta Etika Publikoko Batzordea
• Arriskuaren ebaluazioa – arrisku-matrizea, arriskuak, adierazleak eta kontrolak definituko dituena
• Iruzurraren aurkako neurrien plana

PRTRari soilik lotutako mugarri espezifikoak

Barne Informazio Sistemari – Salaketen Kanalari lotutako mugarri espezifikoak